กัปตันซามูเอล โจเซฟ เบิร์ด เอมส์ Samuel Joseph Bird Ames) เกิดเมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2375 ณ เมืองเคนต์ ประเทศอังกฤษ เดิมประกอบอาชีพเป็นกัปตันเรือสินค้า เดินเรือค้าขายในมหาสมุทรแอตแลนติก ก่อนเปลี่ยนเส้นทางมายังมหาสมุทรอินเดีย เพื่อทำการค้ากับดินแดนต่าง ๆ ในภูมิภาคอย่างลังกา พม่า และสิงคโปร์ ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2396 ได้เดินทางเข้ามายังสยามในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) พร้อมด้วยภรรยาและบุตรชาย 2 คน และได้ตั้งถิ่นฐานอยู่ในสยาม โดยเปลี่ยนมาเป็นผู้รับเหมาก่อสร้าง
ในช่วงเวลานั้น สยามมีกองกำลังเล็ก ๆ ที่เรียกว่า “ข้าหลวงกองจับ” หรือที่รู้จักกันในอีกชื่อหนึ่งว่า “ตำรวจหวาย” มีหน้าที่ช่วยตุลาการในการจับกุมผู้กระทำผิด ลักษณะคล้ายเจ้าหน้าที่โบสตรีทรันเนอร์สแห่งกรุงลอนดอน อย่างไรก็ดี การปฏิบัติงานยังไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอ ด้วยเหตุที่กัปตันเอมส์เคยมีประสบการณ์เป็นผู้ช่วยหัวหน้าตำรวจที่สิงคโปร์ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงมีพระราชดำริให้จัดตั้งกองตำรวจแบบตะวันตกในพระนครขึ้น โดยโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งกัปตันเอมส์ใน พ.ศ. 2403 ให้เป็นหัวหน้ากองตำรวจ “โปลิศคอนสเตเบิล” ขึ้นตรงต่อกระทรวงมหาดไทย
กองโปลิศนี้ตั้งอยู่ใกล้ตรอกกระทะ (ถนนวานิช 1) เริ่มแรกเป็นกองกำลังที่มีมีขนาดเล็ก ประกอบด้วยชาวมลายู อินเดีย และทหารเก่าที่เคยร่วมงานกับเอมส์ในสิงคโปร์ โดยมีพื้นที่รับผิดชอบหลักอยู่ในย่านสำเพ็ง ต่อมาจึงย้ายที่ตั้งไปยังบริเวณสามแยกต้นประดู่ ที่รู้จักกันว่า “โรงพักโปลิศสามแยก” ต่อมา พ.ศ. 2412 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) โปรดเกล้าฯ ให้ขยายกิจการกองโปลิศอย่างเป็นทางการ เพื่อรับมือกับปัญหาความวุ่นวายในเมือง เช่น การปราบปรามเหตุจลาจลระหว่างแรงงานชาวจีนจากโรงสีคู่แข่งในย่านถนนตก
กัปตันเอมส์ยังได้เสนอรูปแบบเครื่องแบบตำรวจตามแบบตำรวจนครบาลกรุงลอนดอน โดยได้รับความเห็นชอบจากพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศวรฤทธิ์ พระอนุชาของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกรมพระนครบาลและทรงรับผิดชอบกิจการตำรวจ จึงเห็นควรให้ยกย่องฐานะตำรวจไทยเหมือนข้าราชการของกรมพระนครบาลสังกัดอื่น ให้แต่งเครื่องแบบตามแบบตำรวจกรุงลอนดอน พลตำรวจนุ่งกางเกงตามสมัยนิยม สวมเสื้อสีน้ำเงิน สวมหมวกยอด ส่วนนายตำรวจนุ่งผ้านุ่งเข้ากับเสื้อแบบใหม่ อนุโลมให้แขกสวมหมวกทับบนผ้าโพกไว้โดยใช้ผ้าโพกสีน้ำเงิน
กัปตันเอมส์ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น “หลวงรัถยาภิบาลบัญชา” จากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และเกษียณจากราชการ พ.ศ. 2435 การจัดตั้ง “กองโปลิศคอนสเตเบิล” นับเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของการจัดระเบียบเมืองในยุคใหม่ของสยาม ซึ่งสอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพจากระบบสัญจรทางน้ำสู่การตัดถนน และการดูแลความสงบเรียบร้อยในเมืองที่มีประชากรเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะกลุ่มชาวจีนและชาวตะวันตกที่เข้ามาอาศัยอยู่ในกรุงเทพฯ
