โรงละครปรินซ์ เธียเตอร์ (พ.ศ. 2425-2467) โรงละครล้ำสมัยสไตล์ตะวันตกแห่งแรกของสยาม เดิมชื่อไซมีสเทียเตอร์ ตั้งอยู่ในพื้นที่บ้านของเจ้าพระยามหินทรศักดิ์ธำรง (เพ็ง เพ็ญกุล) ปัจจุบันครอบคลุมพื้นที่ซอยสหกรณ์ 1-4 ฝั่งตรงข้ามวัดพระเชตุพนฯ ย่านท่าเตียน

เจ้าพระยามหินทรศักดิ์ธำรง (เพ็ง เพ็ญกุล) เป็นข้าหลวงคนสนิทของรัชกาลที่ 4 ท่านเป็นทั้งเจ้าของและผู้ก่อตั้งโรงละครขึ้นในพื้นที่บ้านของท่าน โดยนำรูปแบบละครมาจากลอนดอนเธียเตอร์ ประเทศอังกฤษ มาปรับให้เข้ากับละครนอกของไทย เช่น นำเนื้อเรื่องในวรรณคดีไทยมาผสมเป็นบทละครที่แปลกใหม่เรียกกันว่า “ละครพันทาง” การแสดงและชุดตัวละครมีความสวยงามและสมจริง ทำให้ได้รับความนิยมมากและเป็นมหรสพไว้สำหรับต้อนรับแขกบ้านแขกเมือง

โรงละครปริ๊นซ์เธียเตอร์เป็นโรงละครแห่งแรกที่มีการเก็บเงินค่าเข้าชม โดยเปิดแสดงเพียงเดือนละ 7 วัน (เฉพาะวันข้างขึ้น) หรือ 1 สัปดาห์ เวลาโฆษณาละครก็ใช้คำทับศัพท์ภาษาอังกฤษแจ้งว่า วีก (week) นี้จะแสดงเรื่องอะไร ต่อมาจึงกลายเป็นคำพูดติดปากใช้เรียก วิกละคร วิกลิเก

พ.ศ.2437 เมื่อเจ้าพระยามหินทรศักดิ์ธำรงถึงแก่อาสัญกรรม บุตรชายนายบุศย์ เพ็ญกุล เป็นผู้รับช่วงดูแลคณะละครและโรงละครต่อ เปลี่ยนชื่อเป็น คณะละครบุศย์มหินทร์ และมีโอกาสพาคณะละครไปแสดงในยุโรปเป็นครั้งแรกในสมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อปีพ.ศ. 2443 ที่สวนสัตว์เบอร์ลิน ประเทศเยอรมัน แต่ล้มเหลวและขาดทุน หลังจากกลับถึงเมืองไทยในปีพ.ศ. 2444 ไม่นาน นายบุศย์ เพ็ญกุล ก็ถึงแก่กรรม จึงปิดฉากโรงละครแห่งแรกของสยาม
https://museumlinks.museumsiam.org/view-resource.php?l_id=49&lang=th