หม่อมเจ้าสมัยเฉลิม กฤดากร เป็นโอรสของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ และหม่อมแช่ม กฤดากร ณ อยุธยา เกิดเมื่อวันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2438 ณ วังพระอาทิตย์ ซึ่งตรงกับวันคล้ายวันพระราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงได้รับพระนามว่า “สมัยเฉลิม”

ในช่วงต้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว หม่อมเจ้าสมัยเฉลิมได้รับทุนเล่าเรียนหลวงเพื่อศึกษาวิชาสถาปัตยกรรม ณ สถาบัน École nationale supérieure des Beaux-Arts กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส ระหว่าง พ.ศ. 2461 กับ พ.ศ. 2470 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่สยามกำลังเร่งปฏิรูปโครงสร้างประเทศให้ทัดเทียมโลกตะวันตก วิชาการด้านสถาปัตยกรรมที่ท่านได้รับมุ่งเน้นหลักการของแนวคิดแบบ Beaux-Arts ซึ่งให้ความสำคัญกับความสมมาตร สัดส่วน ความโอ่อ่า และการออกแบบที่รองรับหน้าที่ของรัฐและสังคมสมัยใหม่ อันเป็นพื้นฐานสำคัญต่อบทบาทของท่านในการออกแบบอาคารสาธารณะในเวลาต่อมา

เมื่อเดินทางกลับสู่สยาม พ.ศ. 2471 หม่อมเจ้าสมัยเฉลิมได้เข้ารับราชการในแผนกศิลปากร จากนั้นจึงย้ายไปรับราชการในกระทรวงมหาดไทยและสำนักพระราชวัง หนึ่งในผลงานที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในช่วงต้นของการทำงาน คือการออกแบบศาลาเฉลิมกรุง  ซึ่งพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชดำริให้สร้างอนุสรณ์สถานสำคัญเนื่องในงานสมโภชพระนคร 150 ปีการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งแล้วเสร็จเมื่อ พ.ศ. 2476 ศาลาเฉลิมกรุงเป็นสัญลักษณ์ของสยามในการก้าวสู่ความทันสมัย อาคารมีรูปแบบทางสถาปัตยกรรมที่สง่างาม ติดตั้งระบบปรับอากาศที่ทันสมัย และผสมผสานองค์ประกอบแบบตะวันตกเข้ากับศิลปะไทยอย่างกลมกลืน

งานออกแบบของหม่อมเจ้าสมัยเฉลิมไม่ได้จำกัดอยู่เพียงการน้อมรับอิทธิพลจากสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ของยุโรปเท่านั้น หากยังตอบสนองต่อเป้าหมายทางพระราชนิยมและชาตินิยมควบคู่กัน ผ่านผลงานของท่าน สยามสามารถสื่อสารภาพลักษณ์ของชาติที่มีความศิวิไลซ์ ก้าวหน้า และพร้อมจะยืนหยัดในเวทีโลกอย่างสง่างาม ท่านยังมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาการศึกษาด้านสถาปัตยกรรมในประเทศไทย โดยเคยดำรงตำแหน่งคณบดีคณะมัณฑนศิลป์ ระหว่างปี พ.ศ. 2501 กับ 2505 รวมถึงเป็นอาจารย์พิเศษสอนวิชาสถาปัตยกรรมที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ในช่วงบั้นปลายของชีวิต หม่อมเจ้าสมัยเฉลิมมีบทบาทสำคัญในการออกแบบ ศาลาว่าการกรุงเทพมหานคร ซึ่งเป็นอาคารสาธารณะขนาดใหญ่ที่สะท้อนวิสัยทัศน์ทางสถาปัตยกรรมที่เติบโตเต็มที่ของท่าน โครงการนี้แล้วเสร็จราวเมื่อ พ.ศ. 2484 นอกจากนี้ งานปรับปรุงหมู่พระที่นั่งในพระบรมมหาราชวัง พ.ศ.2492 แล้วเสร็จ พ.ศ. 2500 เพื่อใช้ในพระราชพิธีมหามงคลในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราชและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิตต์พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในวาระที่ทั้งสองพระองค์เสด็จกลับนิวัติสู่พระนคร งานปรับปรุงอาคารและตกแต่งภายในหมู่พระที่นั่งประยุกต์ใช้แนวคิดแบบสถาปัตยกรรมไทยและตะวันตกในออกแบบปรับปรุง

หม่อมเจ้าสมัยเฉลิม กฤดากร ยังคงเป็นบุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมไทย โดยเป็นตัวแทนของคนรุ่นบุกเบิกที่วางรากฐานให้กับสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ของประเทศ มรดกของท่านยังคงปรากฏอยู่ในอาคารสำคัญ การปฏิรูปสถาบัน และการก่อตั้งองค์กรวิชาชีพต่าง ๆ รวมถึงการเป็นหนึ่งในผู้ร่วมก่อตั้งสมาคมสถาปนิกสยามในปี พ.ศ. 2476 อีกด้วย