โรงเรียนราชินี เป็นโรงเรียนสตรีที่มีชื่อเสียงและเก่าแก่แห่งหนึ่งของประเทศไทย ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2447 โดยสมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ ซึ่งทรงพระราชทานทรัพย์สินส่วนพระองค์สร้างโรงเรียนแห่งนี้ ณ ตึกแถวหัวมุมระหว่างถนนอัษฎางค์และถนนจักรเพชร บริเวณปากคลองตลาด เพื่อเปิดโอกาสให้สตรีไทยได้รับการศึกษาและพัฒนาตนเองอย่างเต็มที่

ในการก่อตั้งโรงเรียน สมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ ได้ทรงว่าจ้างครูชาวญี่ปุ่นจำนวน 3 คน มาสอนวิชาต่าง ๆ ได้แก่ ภาษาอังกฤษ คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ วาดเขียน เย็บปักถักร้อย และการประดิษฐ์ดอกไม้แห้ง ครูญี่ปุ่นที่สำคัญคือ นางยาซูอิ เท็ตซึ ซึ่งสำเร็จการศึกษาจากประเทศอังกฤษ และต่อมาได้รับตำแหน่งอธิการบดีมหาวิทยาลัยสตรีคริสเตียนที่โตเกียว ดำรงตำแหน่งอาจารย์ใหญ่ในโรงเรียนราชินี นอกจากนี้ยังมีครูไทยสอนภาษาไทยและการตัดเย็บเสื้อผ้าอีกด้วย

พระราชประสงค์สำคัญของสมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ คือการให้นักเรียนได้รับความรู้ทางด้านช่างฝีมือ เพื่อสามารถประกอบอาชีพได้จริง พร้อมทั้งให้เรียนภาษาไทยและภาษาอังกฤษอย่างละเอียดและสามารถสื่อสารได้ดี นอกจากนั้น ยังให้ความสำคัญกับการอบรมศีลธรรม จรรยา และมารยาทที่ดี โรงเรียนราชินีจึงไม่ใช่เพียงสถานศึกษาทางวิชาการเท่านั้น แต่ยังเน้นการพัฒนาคุณธรรมของนักเรียนด้วย

พ.ศ. 2448 โรงเรียนได้ย้ายไปตั้งอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาใกล้ปากคลองหลอด ท่าช้างวังหน้า ข้างวังกรมพระนเรศวรฤทธิ์ ถนนพระอาทิตย์ และได้เปิดรับนักเรียนแบบกินนอนในปีเดียวกัน ต่อมาในปี พ.ศ. 2449 สมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ ได้กราบบังคมทูลขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้โรงเรียนย้ายมาอยู่ที่อาคารสุนันทาลัย ซึ่งเป็นที่ตั้งโรงเรียนในปัจจุบัน ในเวลาต่อมา สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชเจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ (ต่อมาขึ้นครองราชย์เป็นพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว) ได้ทรงรับพระราชภารกิจแทนสมเด็จพระบรมราชชนนี และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้หลวงอภิรักษ์ราชฤทธิ์ (พระยาสุรินทราชา-นกยูง วิเศษกุล) เป็นผู้อำนวยการโรงเรียน รวมทั้งเพิ่มวิชาภูมิศาสตร์ในหลักสูตรการเรียนการสอน

พระราชดำริของสมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ สะท้อนถึงความมุ่งมั่นในการส่งเสริมการศึกษาของสตรีไทยอย่างชัดเจน ทรงเห็นว่าความเจริญรุ่งเรืองของชาติขึ้นอยู่กับการศึกษาของประชาชนทั้งหญิงชาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งสตรีไทยซึ่งในสมัยนั้นยังล้าหลังบุรุษมาก เพราะขาดโอกาสและผู้อุปถัมภ์ที่ดี ทรงมีพระราชประสงค์เปิดโอกาสให้สตรีไทยได้รับความรู้เทียบเท่ากับสตรีต่างประเทศ เพื่อให้สามารถก้าวหน้าและนำความเจริญมาสู่ประเทศชาติ โรงเรียนราชินีจึงเป็นสถาบันที่มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาการศึกษาและยกระดับสตรีไทยในยุคที่การศึกษาเพื่อหญิงยังไม่แพร่หลายอย่างในปัจจุบัน เป็นมรดกที่สมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ ทรงสร้างไว้เพื่ออนาคตของชาติและประชาชนไทย